artillerie.jpg

Details

Halverwege de 18e eeuw brak er een Europese oorlog uit tussen diverse landen en coalities, omdat de troonsbestijging door Maria Theresia voor het Oostenrijks-Habsburgse rijk werd betwist door diverse andere vorsten die de troon betwistten. Dit resulteerde in de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748) waarin de Nederlandse republiek uiteindelijk ook militair betrokken raakte en door de Franse strijdkrachten op de knieën werd gebracht.

De Nederlandse republiek werd internationaal nog wel gezien als een Europese militaire grootmacht, maar midden 18e eeuw bleek dit toch geen werkelijkheid meer. Dit wordt beschreven in de studie van dhr. Kragting getiteld Militaire Macht en de Status van 'Grote Mogendheid'.

In zijn inleiding schrijft Kragting: "De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was tijdens de zeventiende eeuw in de internationale politiek een speler om rekening mee te houden. Nederlandse belangen konden zowel binnen als buiten Europa effectief worden verdedigd en de kleine Republiek kon zich meten met Frankrijk en Groot-Brittannië. Volgens sommige historici begon de periode als grote mogendheid af te brokkelen in 16481 toen de onafhankelijkheid van Spanje bevestigd was met de Vrede van Münster en daarmee het doel van de militaire inspanning bereikt was. Anderen stellen dat de Republiek ophield een grote mogendheid te zijn na 1688 (nadat stadhouder Willem III koning werd van Engeland) of na 1713 (na afloop van de Spaanse Successieoorlog). Een precieze datum waarop het verval werd ingezet is niet aan te wijzen."

Details

In nummer 3 van Mars et Historia van onze jaargang van 2020 publiceerde de heer Tjepkema een uitgebreide kritiek op het lopende meerjarenonderzoek over de dekolonisatieperiode van Nederlands-Indië over de periode van eind 1945 tot in 1950. Dit meerjaige onderzoek werd geïnitieerd door de Nederlandse regering, en wordt uitgevoerd door drie instanties, namelijk het NIOD, het KILTV en het NIMH. Los van nog gepubliceerde documenten over dit onderzoek (zie hiervoor een eerder bericht op deze website Dekolonisatiedebat Nederlands-Indië) leeft er onder nog levende veteranen of degene die hun zaak op zich nemen de nodige kritiek op dit onderzoek. Zonder daar nu meteen alles over te vertellen, komt deze kritiek voornamelijk neer op het geen onafhankelijk historisch onderzoek doen binnen de kaders van destijds, het behandelen van de onderwerpen over deze dekolonisatie middels een huidige bril en visie, en daarmee het eventueel in verband brengen van Nederlandse veteranen met geïnstitusionasieert militair geweld, of nog erger... oorlogsmisdaden. En wat verder nog te berde wordt gebracht. Het voornaamste doel van de criticasters is om recht te doen aan de uitgezonden Nederlandse militairen, en op degelijke wijze bij dit meerjaren onderzoek geschiedschrijving te bedrijven binnen dit onderzoek.

Dan is het op zijn minst interessant om te weten hoe voorafgaande aan dit meerjaren onderzoek er historisch onderzoek is uitgevoerd. Zonder dat er hier op deze website nu een oordeel over wordt gevormd, of stelling genomen. Hoe werd de dekolonisatieperiode van Nederlands-Indië van 1945-1950 opgepakt door de voorloper van het NIMH, de Sectie Militaire Krijgsgeschiedenis in de periode 1950 tot aan 2001? Zijn er overeenkomsten, verschillen, etc., in de behandeling van de periode, de veteranen, of het inzicht over het hele tijdvak heen? Dit wordt nader beschreven in de studie van mevr.. Miedema getiteld Wat weet zo’n meid in Den Haag er nou van?

Voor de volledigheid van het debat en de informatie stellen we hier de informatie beschikbaar die is gepubliceerd in de master thesis uit 2019 van mevr. Miedema (Universiteit van Leiden), getiteld “Wat weet zo’n meid in Den Haag er nou van?” De Sectie Militaire Geschiedenis van de Landmachtstaf en geschiedschrijving over de Indonesische dekolonisatieoorlog (1945-1950), 1950-2001.

 

Details

Waarom werd juist boven Nederland het Duitse wapen van de parachutisten en luchtlandingstroepen ingezet, terwijl slechts een klein deel het Belgische fort Eben-Emaël aanviel? Konden deze nieuwe luchtstrijdkrachten niet ergens anders worden ingezet tijdens de Duitse inval op 10 mei 1940 tegen Nederland, België en Frankrijk? 

Aan de hand van een reconstructie over de diverse Duitse belangen voor operatie Gelb, de inval in West-Europa, van zowel de misleiding door de Ardennen en de belangen van de Luftwaffe komt dhr. Mertens in zijn studie Noodlottig toeval? tot een aantal bijzondere conclusies. Daarmee wordt de strijd in Nederland in de meidagen van 1940 verder uitgediept en toegelicht.

In zijn korte samenvatting schrijft dhr. Mertens: "De Duitse keuze om hun luchtlandingswapen tijdens de Westveldtocht van 1940 in Nederland in te zetten en niet te gebruiken op het operationele Schwerpunkt was een gevolg van toeval en een reeks in elkaar hakende militaire en politieke keuzes op de hoogste commandoniveaus."

In 2021 publiceerde dhr. Frederik Mertens zijn masterscriptie (Universiteit van Leiden), getiteld Noodlottig Toeval: de drijfveren van de inzet van het Duitse luchtlandingswapen in Nederland.

Voor wie verder ook nog geïnteresseerd is hoe Nederland zich begin 1940 voorbereidde op een eventuele overval door Duitse luchttroepen, verwijzen we nog graag naar de studie Dreiging uit de lucht, welke ook beschikbaar is hier in onze rubriek Recent Onderzoek!

Details

Om vijandelijke stellingen, loopgraven en de posities van mitrailleurnesten, bunkers en artillerie opstellingen te kunnen lokaliseren werd het al snel noodzakelijk om betere kaarten te vervaardigen voor de strijdende partijen. Niet alleen werd er gebruik gemaakt van flash-spotting of sound-ranging, want al snel werden er vliegtuigen met fotocamera's ingezet om de posities van de vijand in kaart te brengen.

Met de opkomst van de luchtfotografie is ook onlosmakelijk de start van camouflage op de slagvelden verbonden, om zich steeds beter te weren tegen ontdekking. Dit alles komt aan bod in de studie van dhr. Opsomer getiteld Geallieerde Luchtfotografie en Cartografie in de Eerste Wereldoorlog.

Luchtverkenningsfoto van een Nederlandse artillerie batterij tijdens het Interbellum

Als toelichting schrijft dhr. Opsomer o.a.: "Het was natuurlijk ook interessant om de positie van de vijand achter de loopgraven te kennen. Er was hier wel een essentieel probleem: het niemandsland lag tussen beide partijen in… Al snel werd het duidelijk dat informatie van achter de vijandelijke linies halen niet zo evident was. Verkenners, spionnen en ruiters te paard, die in eerdere conflicten de informatie verzamelden, waren hier niet bruikbaar. Vliegtuigen waren de enige manier om nog achter vijandelijke linies aan informatie te geraken… "

"Hier werd voor deze scriptie de link gemaakt tussen landmeetkunde en WOI. Fotogrammetrie, het proces om van wat men op de foto ziet nauwkeurig op kaart te zetten, is vandaag weer aan een opmars bezig. Drones zijn goedkoper, compacter en bruikbaarder dan ooit, en als de wetgeving wat aanpassingen ondergaat, zal (lucht)fotografie een extra wapen zijn in het arsenaal van de moderne landmeter. Om het bestaan van luchtfotogrammetrie te vertellen is het echter essentieel de Eerste Wereldoorlog te bespreken. Voor WOI werd er hier en daar wat met fotogrammetrie geëxperimenteerd, maar het eerste echte gebruik ligt toch in de Grote Oorlog."

Details

Binnen kort verdedigd dhr. John Verbeek zijn proefschrift aan de Universiteit van Leiden voor het behalen van de doctorsgraad, getiteld 'Onder faveur van 't canon'. VOC-Artillerie 1602-1796: technologische vernieuwingen, logistiek en beleid.

Bij deze verdediging behoort ook de hier in pdf-format te raadplegen Vocabulaire van het VOC-artilleriewezen en de wapenkamer 1602-1796.

Scheepskanon uit V.O.C.-schip de Witte Leeuw, Henricus Meurs, 1604 (© Rijksmuseum Amsterdam, objectnummer NG-1977-271-W,5)

De heer Verbeek is tevens al jaren lid van Mars et Historia.

 

  • U bevindt zich hier:  
  • Start
  • Recent onderzoek