Koning Lodewijk XIV stelde alles in het werk om binnen korte tijd de vesting Maastricht te veroveren. Om zijn doel te bereiken nam hij zijn beroemde vestingbouwer en belegeringsdeskundige Sebastien LePrestre de Vauban mee op veldtocht. In slechts dertien dagen viel de Staatse vesting in Franse handen, en werd daarmee een schoolvoorbeeld voor de komende honderden jaren, hoe een vijandelijke vesting in te nemen.
Maastricht als vestingstad heeft al meermalen hier op onze website aandacht gekregen, en met de volgende studie sluiten we voorlopig dit onderwerp af. Nu dus aandacht voor de studie van dhr. Colijn, getiteld Sebastien LePrestre de Vauban en het beleg van Maastricht in 1673.
Aankomst van Lodewijk XIV in het legerkamp voor Maastricht (door Adam Frans van der Meulen, detail, ca. 1675, Louvre museum)
In zijn studie schrijft Colijn in de inleiding: Op 5 juni 1673 verscheen de voorhoede van een Frans leger voor de poorten van de meest vooruitgeschoven vesting van de Republiek, Maastricht. Ondanks haar faam als zeer sterke vesting wisten de Fransen de stad binnen enkele weken in te nemen. De vreugde hierom was dusdanig dat Lodewijk XIV, die het opperbevel over het Franse leger voerde, in Parijs een triomfboog liet oprichten ter herinnering aan de verovering, de nog steeds bestaande Porte Saint-Denis. Hierin werden de Latijnse woorden gebeiteld die op de voorpagina van dit onderzoek staan (vrij vertaald: Dat hij Maastricht in dertien dagen tijd heeft ingenomen). Maastricht is in haar historie diverse malen belegerd, maar het beleg van 1673 is, in militair opzicht althans, wellicht het beroemdst. Het beleg is onlosmakelijk verbonden met de naam Sebastien LePrestre de Vauban. Over het algemeen wordt er vanuit gegaan dat de stad zo snel in Franse handen viel dankzij Vauban's nieuwe manier van belegeren. Vauban bedacht een systeem dat eeuwen later nog steeds gold als de beste manier om een vesting te belegeren en voor Maastricht werd dit voor het eerst in de praktijk gebracht.
Interessant is dat Vauban enkele jaren, of maanden, de exacte datum van schrijven is onbekend, voor de belegering van 1673 een verhandeling over de beste manier van belegeren heeft geschreven, Mémoire pour servir d’instruction dans la conduite des sièges et dans la défense des places. In dit werk beschrijft hij wat volgens hem de beste manier is om een belegering uit te voeren. Dit doet hij stapsgewijs, waardoor het veel weg heeft van een handleiding. Omdat het werk zo kort voor de belegering van Maastricht geschreven is, waarvan het succes aan hem wordt toegeschreven, is het interessant om te onderzoeken in hoeverre zijn theorieën in de praktijk zijn gebracht tijdens het beleg van 1673. In deze scriptie zal dan ook een antwoord worden gezocht op de vraag: ‘In hoeverre hield Vauban zich tijdens het beleg van Maastricht in 1673 aan zijn eigen theorieën over de ideale belegering?’. Samenhangend daarmee zal worden onderzocht wat Vauban onderscheidde van de tot dan toe heersende normen met betrekking tot belegeren en in hoeverre de snelle val van het bolwerk daadwerkelijk toe te schrijven is aan de inbreng van Vauban.
In 2011 publiceerde dhr. S. Colijn zijn masterscriptie (Universiteit van Amsterdam), getiteld Sebastien LePrestre de Vauban en het beleg van Maastricht in 1673.