De Slag in de Javazee (27-28 februari 1942) kreeg al tijdens de Tweede Wereldoorlog en kort erna een enorme betekenis binnen de Nederlandse geschiedschrijving en beleving, waarin wel werd toegegeven dat de gecombineerde vloot van Geallieerde schepen op voorhand kansloos was, maar dat het bevel tot het aangaan van de strijd tegen de Japanse marine desondanks zinvol was.
De zeeslag werd inderdaad verloren door de Geallieerde vloot, en resulteerde voor een deel ook in de vernietiging en ondergang van diverse schepen. Waaronder de Hr. Ms. De Ruyter met aan boord de commandant van de vloot, schout-bij-nacht Karel Doorman. We kijken ditmaal niet naar nog eens een historisch verslag van de zeeslag, waarvan er inmiddels al tientallen zijn verschenen, waarin onder andere de zin van deze zeeslag werd benadrukt.
Interessant is om te kijken naar de allervroegste duiding van de betekenis van deze zeeslag in de Nederlandse beleving, welke vrijwel meteen al opdoken in de jaren erna.
In 2013 schreef Casper Dullemond zijn master scriptie (Universiteit van Groningen) over juist dit aspect van hoe de zeeslag kort na de nederlaag werd geduid, en behandeld hij o.a. hoe van de nederlaag een zinvolle nederlaag werd gemaakt:
'Ik val aan, volgt mij': verhalen van een nederlaag.