vaandels.jpg

Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939

  • timburuma
  • timburuma's Profielfoto Onderwerp Auteur
  • Offline
  • Elite-lid
  • Elite-lid
Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden #1169 door timburuma
Nederland had relatief gezien (buiten de Scandinavische landen) het kleinste aantal lichtingen opgeroepen waardoor maar een beperkte strijdmacht van 280.000 man beschikbaar kwam. België had - met 10% minder bevolking dan Nederland - een opkomst van ruim 600.000 man. Dat was een tweemaal zo grote opkomst als in Nederland. 

Wat was de reden dat Nederland een beperkt aantal lichtingen opriep? Had het schrijnende tekort aan voorhanden wapens hier mee te maken?

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden - 2 jaren 11 maanden geleden #1170 door henryklom
Beantwoord door henryklom in topic Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939
Tim.
het Nederlandse leger had een vredessterkte en een oorlogssterkte die vastgesteld waren door de Tweede kamer. Die oorlogssterkte werd pas bereikt na de volledige mobilisatie. De volledige mobilisatie betekend dus niet dat elke weerbare man de wapens moest opnemen maar alleen dat de oorlogssterkte bereikt moest worden.

De personele en materiele oorlogssterke van het Nederlandse leger was vastgelegd in het boekwerk oorlogsorganisatien. Alle aanschaffingen en oplegging van materiaal was daarop gebaseerd. Echter voor een deel bestaat dat boelwerk ook uit plannen die pas uitgewerkt gaan worden op het moment dat het leger daadwerkelijk op oorlogssterkte gebracht moet worden.

Misschien dat Wim de Natris meer kan zeggen over de personele invulling van de mobilisatie.

met groet
Henry
Laatst bewerkt 2 jaren 11 maanden geleden door henryklom.

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

  • wimdenatris
  • wimdenatris's Profielfoto
  • Offline
  • Junior Lid
  • Junior Lid
  • Militair-historicus en museoloog
Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden #1171 door wimdenatris
Beantwoord door wimdenatris in topic Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939
Beste Tim,

Ik ken de opbouw van niet-Nederlandse krijgsmachten niet als het gaat om aantallen dienstplichtigen en grootte. Van de Belgische krijgsmacht weet ik dat die aanzienlijk groter was dan de Nederlandse. België droeg de ervaringen van WOI met zich mee. In de laatste alinea noem ik nog een tweede overweging.

Als het gaat om een kaderdienstplichtleger zijn de begrippen 'lichting'/'lichtingsgrootte' en 'diensttijd' belangrijk. Lichting: Welke deel van de geschikte mannelijke bevolking laat je daadwerkelijke opkomen om te worden geoefend? Diensttijd: Hoe lang laat je de opgeroepen en getrainde mannen onderdeel zijn en (als reservist) blijven van de krijgsmacht op oorlogssterkte, zoals Henry schrijft? 'Diensttijd' is dus niet de relatief korte tijd dat je werkelijk 'in dienst' bent, zoals mensen zeggen. Die korte periode heet 'eerste oefening'. 'Herhalingsoefeningen' gedurende de rest van de diensttijd laat ik buiten beschouwing.

Een kenmerk van het Nederlandse leger voor WOII was een korte eerste oefening (5,5 maanden), een kleine lichting (waardoor de 'dienstlast' op een klein aantal mensen rustte) en een lange diensttijd van 15 jaar. Het Nederlandse leger was dus relatief oud, want bestaande uit veel oudere lichtingen, en matig getraind, want kort geoefend en vaak lang geleden geoefend vanwege de relatief hoge leeftijd en een gebrek aan herhalingsoefeningen. In 1937 werd de duur van eerste oefening sterk verlengd en de grootte van de lichting sterk vergroot. Op die manier kon het leger worden verjongd. Dat proces was in mei 1940 nog gaande.

Dat de totaalomvang van de Nederlandse krijgsmacht ten opzichte van bijvoorbeeld de Belgische krijgsmacht klein was, had te maken met de 'strikte neutraliteit' van Nederland. Die vereist dat een krijgsmacht wel in staat is zich tegen een agressor te kunnen verdedigen, maar tegelijkertijd niet groot genoeg is om offensief op te kunnen treden. België bezat een 'gegarandeerde neutraliteit' door Frankrijk en Groot-Brittannië. Duitsland was na WOI om begrijpelijke redenen van die verplichting ontslagen. De drie eerstgenoemde landen hadden duidelijk Duitsland als tegenstander op de korrel, dus hoefden zich niet in te houden wat betreft bewapening en aantallen manschappen. Nederland had die mogelijkheid formeel niet.

Ik hoop dat je met dit antwoord uit de voeten kunt. Het zou fijn zijn als je links kunt sturen waarin ik meer kan lezen over de legeropbouw van België, Zwitserland en de Scandinavische landen. Tussen alle genoemde landen in zit nog ergens het kleine Luxemburg dat altijd wordt vergeten.

Met vriendelijke groet,
Wim

Met vriendelijke groet,
Wim de Natris

De Natris Erfgoedprojecten / Maas+deNatris
Gooioord 72
1103 CE Amsterdam
020-6982281 / 06-18852050
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
www.maasendenatris.nl / nl.linkedin.com/in/wimdenatris/

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

  • timburuma
  • timburuma's Profielfoto Onderwerp Auteur
  • Offline
  • Elite-lid
  • Elite-lid
Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden #1172 door timburuma
Beantwoord door timburuma in topic Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939
Hartelijk dank voor jullie reactie Henry en Wim,

Allert Goossens (krijgshistorisch onderzoeker die gespecialiseerd is in de Westfeldzug) betoogt dat het Nederlandse leger gemiddeld het jongste leger van Europa had, van alle in mei 1940 betrokken belligerenten. ‘’Nederland riep van alle belligerenten de minste lichtingen op. Tijdens de mobilisatie werden zelfs de lichting 1924 (geboortejaar 1904) en in april 1940 de lichting 1925 (geboortejaar 1905) nog ontslagen van dienst (hoewel velen vrijwillig nadienden). In alle andere landen werden lichtingen tot en met geboortejaar 1900 of zelfs eerder (Duitsland en Frankrijk) gemobiliseerd. In het Franse leger kwam men in de Type B divisies luitenants tegen van dik in de veertig. In Nederland noemde men luitenants die net 30 waren al oud. De gemiddelde leeftijd van de vier infanteriedivisies die de Duitsers tegen Nederland inzetten, de 207e, 227e, 254e en 256e, lag rond de 27-28 jaar.’’

Verder stelt hij dat de gemiddelde Nederlandse soldaat zes tot elf maanden was voorgeoefend en nadien vaak nog wel tweemaal op herhaling was geweest. Bij de Duitse reservisten was het een ander verhaal. Het grootste gedeelte dat tussen 1936 en 1939 werd opgeroepen had slechts drie maanden eerste oefening genoten. Op papier zouden de Nederlandse soldaten dus qua vooroefening beter getraind moeten zijn dan de Duitse. In zijn optiek waren de kwaliteitsverschillen te velde meer te danken aan het feit dat de generale staf hopeloos had gefaald in het opleiden van beroeps- en reserve-officieren. ‘’Het veldvoorschrift was in sommige opzichten archaïsch, de vorming en oefeningen vooral gericht op hiërarchie, rapportage en administratie maar nauwelijks gericht op de manoeuvre te velde, de oefening met grotere eenheden en de tactiek. De veldcommandanten waren daardoor tactische onbenullen en werden bovendien gevormd in de doctrine van volgzaamheid en bepaaldelijk niet om eigen initiatief te ontwikkelen. Er was één heilige graal: het intact brengen en laten van een van hogerhand ontworpen vuurplan.’’

De citaten zijn geciteerd uit ‘Blitzkrieg onder vuur, Allert Goossens, Ruud Bruijns, Martijn Lak en Perry Pierik, Aspekt 2019.’ Een hoogst interessant boek dat zeker het lezen waard is. Het zwarte stuk tekst in mijn eerste bericht is gekopieerd uit mijn profielwerkstuk dat de Nederlandse krijgsmacht tijdens de meidagen van 1940 behandelt. De info in de zwarte tekst is gebaseerd op het reeds genoemde boek. Aanvullende informatie over de legeropbouw van België, Zwitserland en de Scandinavische landen heb ik nog niet, maar dit is wel een interessant onderwerp om verder te onderzoeken.

Een aanvullende vraag van mijn kant: hoe vaak kwamen de Duitse reservisten op herhaling?

Met vriendelijke groet,
Tim Buruma

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden #1179 door johnverbeek
Beantwoord door johnverbeek in topic Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939
Een punt dat verder in overweging dient te worden genomen was dat de Nederlandse troepen te velde hun eigen stellingen moesten aanleggen. Dat heeft heel wat werk gekost in een van de strengste winters ooit. Alle tijd die heen ging met het graven, dichtgooien en opnieuw graven van stellingen ging ten koste van het leren samenwerken als eenheid. Aan wapenbediening lag het niet zo, dat was doorgaans in orde. De wisseling van het Opperbevel en de daaruit voortvloeiende consequenties zijn m.i. een majeure factor. Idem het ontbreken van een goede verbindingsdienst. Zomaar wat punten die je zeker ook in ogenschouw moet nemen.

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

  • timburuma
  • timburuma's Profielfoto Onderwerp Auteur
  • Offline
  • Elite-lid
  • Elite-lid
Lees meer
2 jaren 11 maanden geleden #1184 door timburuma
Beantwoord door timburuma in topic Beperkte aantal lichtingen bij mobilisatie van 1939
Bovendien, in de tijd dat de Nederlandse manschappen de verdedigingslinies aan het graven waren, werden de Duitse eenheden nogmaals aan een rigoureuze training onderworpen. De Duitse historicus Karl-Heinz Frieser (die het Duitse standaardwerk over de Westfeldzug heeft geschreven) beschrijft deze training als het volgende: ‘’wat nu volgde was een trainingsoffensief dat bijna ongeëvenaard is in de militaire geschiedenis (...) De eenheden die in mei 1940 vanuit hun verzamelplaatsen aanvielen, waren nauwelijks te vergelijken met de manschappen die in oktober 1939 naar die posities waren gemarcheerd.’’

Als daar ook nog bij wordt gerekend dat de Duitsers praktijk ervaring hadden door de bezettingen van Oostenrijk, Tsjechië-slowakije en de aanval op Polen is het niet gek dat de Duitsers beter waren getraind.

Gelieve Inloggen om deel te nemen aan het gesprek.

Tijd voor maken pagina: 0.142 seconden
Gemaakt door Kunena