vaandels.jpg

Elke militair moet zich er van bewust zijn dat hij gezien kan worden door de vijand. Vandaar dat instructie om zich te camoufleren van groot belang werd geacht. Dat is bijvoorbeeld te zien in een instructiefilm (speelduur ± 24 min.) van het Amerikaanse leger uit 1967. Ook in het Nederlandse leger werd er volop aandacht aan besteedt, in dit tijdperk van de Koude Oorlog.

Bekijk de instructiefilm op YouTube: U.S. ARMY CAMOUFLAGE FOR INDIVIDUAL SOLDIERS 1967 TRAINING FILM 58774.

- Bijdrage Henry Klom -  

Over de ontwikkeling van camouflage bij de Britse en Amerikaanse marines schreef dhr. Alan Raven een uitgebreid artikel, waarin de diverse patronen beschreven worden voor misleiding, verwarring, etc., gedurende beide wereldoorlogen, alsmede de vraag hoe nuttig het aanbrengen van beschilderde camouflage op de schepen was.

Dit artikel is te vinden op de voortreffelijke website USN Camouflage 1941-1945 van de heren Snyder en Short. Het artikel is getiteld The development of naval camouflage 1914 - 1945, en is over meerdere webpagina's te lezen.

Er zijn niet veel voorbeelden voor de Nederlandse marine wat betreft camouflage om op in te gaan, maar een heel goed voorbeeld voor dit onderwerp is de Amerikaanse marine en de vele voorbeelden die zij heeft betracht om haar schepen op volle zee te camoufleren.

Alhoewel, camoufleren? Ja inderdaad, niet zozeer omdat iedereen zich bewust was destijds dat je een schip niet op het water kunt verbergen, maar wel in het volle zicht de tegenstander kunt misleiden over welk type schip het is, welke koers het vaart, hoe snel het schip zich voortbeweegt, en zeker tijdens de Tweede Wereldoorlog niet onbelangrijk... hoe je jezelf als schip beschermt tegen een correcte waarneming door vliegtuigen. Een fenomeen dat de 'in het zicht' camouflage een stap verder moest brengen dan wat al tijdens de Eerste Wereldoorlog tot stand was gekomen.

Om dit alles toe te lichten kijken we naar een driekwartier durende docu-opname, waarin allerlei voorbeelden van camouflage voor de US Navy aan bod komen op een zeer toegankelijke wijze: Deceptively Colorful: US Navy Camouflage during World War II.

 

In het “Digitale Museum” met als thema “Camouflage” is veel interessante informatie te vinden over het gebruik van camouflage-uniformen door de Nederlandse krijgsmacht. 

De camouflage jungle overalls zoals die door bepaalde eenheden van het KNIL tijdens de politionele acties in Indië werden gedragen, het camouflagepak M-1950 zoals in de later getest in Nederland, de invoering van Woodland DPM in 1993. 

Minder bekend is het wellicht dat er binnen de Koninklijke Luchtmacht in de jaren vijftig eveneens een camouflagepak in gebruik was.

Uit de privé-collectie van Peter van de Ven ontvingen we een aantal bijzondere foto’s uit de periode 1955/1956. Zijn vader is toen in dienst gegaan bij de Koninklijke Luchtmacht en heeft zijn basisopleiding gekregen in Nijmegen. Daarna werd hij verder technisch geschoold onder meer in Arnhem (LETS) , zijn verdere militaire carrière tijdens de Koude Oorlog heeft hij vrijwel geheel doorgebracht bij “Bewapening” op de Brabantse vliegbasis Volkel.  In 1988 is hij daar met FLO gegaan in de rang van Adjudant.

Op de foto’s ( gemaakt tijdens de opleiding in Nijmegen ) zien we Luchtmachtpersoneel in uniformen met een gevlekt camouflagepatroon. Volgens van de Ven’s vader werden deze pakken na diverse wasbeurten al snel vaal en werd het camouflage-effect daardoor veelal teniet gedaan.

Tijdens de opleiding in Nijmegen werd ook nog even meegedaan met de Vierdaagse : daar werd eveneens op getraind in dat camouflagepak maar op de laatste dag van dat evenement zelf moesten de deelnemers uiteraard gekleed zijn in een netter tenue, wél met de helm erbij.  

 Tevens beelden van het tenue tijdens de wachtdienst op de kazerne – omgehangen met de Britse webbing. Die webbing – waarvan het model al in gebruik was bij het Britse leger tijdens de 1ewereldoorlog ?  -  werd in de jaren tachtig nog steeds standaard verstrekt binnen de Landmacht : zo mocht zijn zoon ( als de volgende generatie ) ervaren toen hij zijn dienstplicht mocht vervullen bij het 44 painfbat.    

Onderstaande foto’s geven een goed en mooi beeld van de uniformering bij de Koninklijke Luchtmacht in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

- Bijdrage van Peter van de Ven -

 

Om je eigen troepen bewegingen te verhullen tegen waarneming door de vijand hoef je zelf niet gecamoufleerd te zijn. Je kan ook een rookgordijn plaatsen tussen jou en de vijand; hierdoor zijn jouw troepenbewegingen dan gemaskeerd. Je kan daarmee dus je aanvalsplannen camoufleren.

Een toepassing van rook die dan ook vastgelegd in het vooroorlogse voorschrift Nr 42 uit 1932.

Hoe rook te gebruiken is, bespreekt Kapitein der Artillerie G. Fabius in de Militaire Spectator, in een artikel getiteld Rook- en nevelmaskeering.

- Bijdrage van Henry Klom -